E-Denetim Döneminde Mükellef Davetleri: Satır Aralarında Vergi Riski
Son dönemde mükelleflere ulaşan mektuplar artık sıradan bilgilendirmeler değil. Banka hareketlerinden tapu işlemlerine, kart harcamalarından kâr paylarına kadar her finansal iz, idarenin yapay zekâ destekli radarına takılıyor. Adı “gözetim ve uyum” olan bu yeni süreç, aslında teknolojinin denetimi sessizce nasıl dönüştürdüğünün en net göstergesi.
Yeni Nesil Davet: İzah Değil, İleri Bildirim
“Yüksek Gelir Grupları Gözetim ve Uyum Programı” kapsamında gönderilen yazılar artık sadece klasik anlamda izah istemiyor; aynı zamanda mükellefin ekonomik kimliğini baştan sona açıklamasını talep ediyor.
🔎 Neler isteniyor?
Banka ekstresi, kredi kartı hareketleri
Taşıt/gayrimenkul alım-satım belgeleri
Kâr payı tahsilat kayıtları
Büyük tutarlı harcamaların kaynak açıklamaları
Bu belgeler yalnızca “gelir beyanı” değil, aynı zamanda mükellefin finansal karakterinin resmi gibi değerlendiriliyor.
Her Para Vergi Değildir: Kritik Ayrımlar
Buradaki en önemli tuzak: “banka hareketi = gelir” yanılgısı.
📌 Örnek durumlar:
5 yıl bekletilip satılan arsanın geliri istisnadır.
Aileden gelen yüklü para transferi, bağış ise vergilendirilmez.
Şirketten alınan ancak stopajı yapılmış kâr payları, tekrar beyana konu edilmez.
Bu nedenle idareye yapılacak açıklama; miktardan çok, bu gelirin kanuni niteliğine odaklanmalıdır.
Süreç ve Strateji: 30 Gün, 3 Adım
🕒 Tebliğden sonra mükellefin 30 günü vardır. Bu süreçte:
İzah yapabilir (yazılı savunma ile)
Düzeltme beyanı verebilir (ceza indirimli)
Hiç cevap vermezse, risk doğrudan incelemeye dönüşebilir
Bu noktada, belge sunumu kadar stratejik yorumlama önem kazanır. Zira mükellefin sunduğu izah; hem teknik, hem hukuki, hem de ekonomik açıdan tutarlı olmalıdır.
Sessizlik mi, Açıklama mı?
İzah sürecinde yapılan her açıklama idari kayda geçer. Eksik veya abartılı bilgi, daha büyük risk doğurabilir. Bu nedenle “her belgeyi verelim, her şeyi anlatalım” yaklaşımı, profesyonel gözle denetlenmeden uygulanmamalı.
Yeni Mükellef Profili: Dijital, Bilinçli, Temkinli
E-denetim çağında artık sadece beyan etmek yetmiyor; nasıl izah ettiğiniz, beyan kadar değerli. Mükellef, kendi verisini bilmeyen değil; onu mevzuatla eşleştirip risk analizini yönetebilen kişi olmak zorunda.
Sonuç:
Bugün gelen bir yazı, yalnızca vergi değil, aynı zamanda davranış denetimidir.
Ve bu yazılar doğru okunmazsa;
veri açıklamak, vergi ödemeye dönüşebilir.
Dolayısıyla her mükellefin bu yeni çağın dilini bilen profesyonellerle çalışması bir tercihten çok, zorunluluktur.
Erdem Danyıldız
Mali Müşavir
